ኤዲስ(AIDS) ምንነት > ኤዲስ HIV(human immunodeficiency virus) በተባለ...
ኤዲስ(AIDS)
ምንነት
> ኤዲስ HIV(human immunodeficiency virus) በተባለ በሽታ አምጭ ተህዋሲያን አማካኝነት የሚመጣ ከሰው ወደ ሰው ተላላፊ የሆነ በሽታ ነው።
> በ 2015 እኤአ በተደረገ ጥናት በአለም ላይ 36.7 ሚሊዮን ህዝብ በኤድስ የተያዘ ሲሆን 1.1 ሚሊዮን ህዝብ ደግሞ ሞቷል። በኤድስ በሽታ ከተያዙት ውስጥ አብዝሃኛውን የያዙት ከሰሀራ በታች ባሉ የአፍሪቃ አገሮች ነው።
> ወንድ ከወንድ በሚደረግ ግብረ-ስጋ ግንኙነት(Gays) በ 28 እጥፍ በኤዲስ ይጠቃሉ።
መተላለፊያ መንገዶች
> ልቅ በሆነ ግብረ-ስጋ ግንኙነት
> ስለታም ነገሮችን አብሮ በመጠቀም
> ከእናት ወደ ልጅ
አጋላጭ ነገሮች
> ልቅ የሆነ ግብረ ስጋ ግንኙነት መኖር
> ስለታም ነገሮችን(መርፌ፣ ምላጭ፣ መቀስ...) በጋራ መጠቀም
> የአባላዘር በሽታ ተጠቂ መሆን
> ከደም ጋር ንክኪ መኖር
> ሴተኛ አዳሪ መሆን/sex tourism
> በቫይረሱ ከተያዘች እናት ወደ ልጅ
ምልክቶች፦ የራሱ የሆነ typical ምልክት የለውም
> የሰውነት ሙቀት፣ ማንቀጥቀጥ፣ የሰውነት መቆሳሰል፣ ሳል፣ የጉሮሮ ህመም...(acute seroconversion stage)
> አንገት፡ ብብትና ንፍፊት/inguinal... አካባቢ ማበጥ(lymphadenopathy)
> የምግብ ፍላጎት መቀነስ፣ ምክንያቱ የማይታወቅ የክብደት መቀነስ፣ መክሳት፣ ለረጅም ጊዜ የቆየ ተቅማጥ(HIV wasting Syndrome)
> አዕምሮ መሳት/መዘንጋት(AIDS associated dementia/encephalopathy
> የተጓዳኝ በሽታዎች ምልክት(የሳንባ በሽታ/TB, PCP/ ፣ የጉሮሮና የአፍ ፈንገስ፣ የልብ በሽታ፣ የኩላሊት በሽታ፣ የጭንቅላት በሽታ...)
ምርመራ
> የደም ምርመራ
> የCD4+ ምርመራ
> የሽንትና የሰገራ ምርመራ
> የኩላሊትና የጉበት ምርመራ
> የአክታ ምርመራ፣ የደረት ራጅ
ህክምና
> ART(HAART)
> የተጓዳኝ በሽታዎች ህክምና
> የ PCP, mycobacterium avium, CMV...ቅድመ መከላከል(Prophylaxis)
ምን እናድርግ?
× ሦስቱን የ"መ" ህጎች ብናከብር(መታቀብ/ከጋብቻ በፊት sex አለማድረግ/፣ መወሰን/አንድ ለአንድ ተወስኖ መኖር/፣ መጠቀም/sex ማድረግ ካልቀረ ኮንዶም መጠቀም/)
× ጋብቻ ከመፈፀማችን በፊት ራሳችንን ብናውቅ/የ HIV ምርመራ ብናደርግ
× ቫይረሱ በደሟ ያለ እናት ወደ ልጇ እንዳይተላለፍ በጤና ተቋም የእርግዝና ክትትል ብታደርግና የምክር አገልግሎት ብታገኝ
× ራሳችንን ከማንኛውም አደንዛዥ ሱስ(ጫት፣ አልኮል፣ ሲጋራ..) ብንጠብቅ
× ምንግዜም ግብረ-ስጋ ግንኙነት ስናደርግ ኮንዶም ብንጠቀም
× ከላይ የተጠቀሱ አጋላጭ ነገሮችን ብናስወግድ
× በየ 3ወሩ በመመርመር ራሳችንን ብናውቅ
× ቫይረሱ በደማችን ካለ እንደማንኛውም ሰው መኖር እንደምንችል አውቀን መድኃኒቱን ሳናቋርጥ በትክክል ብናደርግ እንዲሁም በቀጠሮ ክትትል ብናደርግ
× ማንኛውንም የምክር አገልግሎት ስንሻ ወደ ጤና ተቋም ብንሄድ
View more on Facebook
